Ροχαλητό

Τι είναι το Ροχαλητό;

Ροχαλητό είναι ο ήχος που παράγεται  κατά τη διάρκεια του ύπνου από τη δόνηση των μαλακών ιστών,  κυρίως του φάρυγγα,  κατά τη  δίοδο του αέρα από τον ανώτερο αεραγωγό. Το ροχαλητό μπορεί να ακούγεται στην φάση της εισπνοής και σε μικρότερο βαθμό στην φάση της εκπνοής.

Για να θεωρηθεί ένας ήχος που παράγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου σαν ροχαλητό πρέπει να έχει ένταση από 40 ντεσιμπέλ και άνω. Η συχνότητα του ήχου του ροχαλητού εμφανίζει διακύμανση ανάλογα με το σημείο που ευθύνεται. Η σταφυλή και η μαλακή υπερώα παράγουν ήχο χαμηλών συχνοτήτων, ενώ η ρίζα της γλώσσας παράγει ήχο υψηλών συχνοτήτων.

Ποια είναι τα αίτια του ροχαλητού;

Οι κλινικές μελέτες του Δρ. Κουτσουρελάκη Ιωάννη έχουν συμβάλει στην διαλεύκανση των αιτίων του ροχαλητού. Στη δημοσίευση στο Journal of Sleep Research, το επίσημο περιοδικό της Ευρωπαϊκής εταιρείας έρευνας του ύπνου (European Sleep Research Society), καθώς και στο σχετικό σύγγραμμα, στο οποίο είναι συγγραφέας ο Δρ. Κουτσουρελάκης Ιωάννης, μπορείτε να ενημερωθείτε εκτενέστερα.

Οι αιτίες που ευθύνονται για το ροχαλητό είναι:

  • Το στραβό ρινικό διάφραγμα
  • Οι υπερτροφικές ρινικές κόγχες στα πλαίσια αλλεργικής ή αγγειοκινητικής ρινίτιδας
  • Οι υπερτροφικές εκβλαστήσεων στον ρινοφάρυγγα (κρεατάκια)
  • Οι πολύποδες ρινός
  • Οι ρινικές συμφύσεις μετά από χειρουργείο στην μύτη ή μετά από τραυματισμό
  • Οι καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι στην ρινική κοιλότητα
  • Η κλειστή ρινική βαλβίδα
  • Οι υπερτροφικές αμυγδαλές
  • Η επιμηκυμένη μαλακή υπερώα με μεγάλου μεγέθους σταφυλή κι υπερτροφικές παρίσθμιες καμάρες
  • Η υπερτροφική ρίζα της γλώσσας
  • Η επιγλωττίδα δίκην Ω
  • Η χαμηλή πρόσφυση του υοειδούς οστού
  • Η οπισθογναθία

Ποιοι παράγοντες επιδεινώνουν το ροχαλητό;

  • Το αυξημένο σωματικό βάρος με δείκτη μάζας σώματος πάνω από 25 kg/m2
  • Το κάπνισμα ιδίως πριν τον ύπνο
  • Το αλκοόλ ιδίως πριν τον ύπνο
  • Η ύπτια θέση του σώματος
  • Η χρήση ηρεμιστικών/κατασταλτικών φαρμάκων
  • Η εμμηνόπαυση. Μετά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες ροχαλίζουν με την ίδια συχνότητα όσο κι οι άντρες
  • Η σωματική κούραση

Αναφορικά με την ύπτια θέση του σώματος, μπορείτε να διαβάσετε περισσότερες πληροφορίες στην κλινική μελέτη του Δρ. Κουτσουρελάκη, όπως επίσης και στο σχετικό σύγγραμμα του.

Πως γίνεται η διάγνωση του ροχαλητού;

Για να επιτύχει οποιαδήποτε θεραπεία για το ροχαλητό, είναι απαραίτητο να έχει γίνει σωστή διάγνωση των αιτιών που το προκαλούν.

Μία σωστή διάγνωση και κατ΄επέκταση μία επιτυχημένη θεραπεία, αρχικά περιλαμβάνουν τον αποκλεισμό της πιθανότητας του συνδρόμου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού και η πραγματοποίηση μίας λεπτομερής εξέτασης.

Η δεύτερη, γίνεται με ένα εύκαμπτο ρινοφαρυγγολαρυγγοσκόπιο και σκοπό έχει να αποκτήσει ο γιατρός εικόνα του ανώτερου αεραγωγού. Να σημειωθεί πως, ο ανώτερος αεραγωγός ξεκινά από την μύτη και φτάνει έως τις φωνητικές χορδές. Ο ασθενής κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης με το εύκαμπτο ρινοφαρυγγολαρυγγοσκόπιο έχει τις αισθήσεις του και κάθεται σε ημιόρθια θέση.

Το ροχαλητό όμως, παρατηρείται όταν ο ασθενής αρχίζει να κοιμάται και βρίσκεται ανάσκελα ή σε πλάγια θέση. Γι’ αυτό το λόγο, απαραίτητη εξέταση της διερεύνησης του ροχαλητού, είναι η ενδοσκόπηση ύπνου που γίνεται τη στιγμή που ο ασθενής κοιμάται και ροχαλίζει. Μόνο έτσι μπορεί ο γιατρός να έχει ασφαλή εικόνα των αιτίων του ροχαλητού και να καθοδηγήσει τον ασθενή ανάλογα.

Ο Δρ. Κουτσουρελάκης έχει την μεγαλύτερη εμπειρία στην Ελλάδα, σχετικά με τη διενέργεια της ενδοσκόπησης ύπνου. Με τις κλινικές μελέτες του σε Ελλάδα κι εξωτερικό (Αμερική και Ολλανδία) έχει αναδείξει την καταλληλότερη, εξατομικευμένη θεραπεία για κάθε ασθενή.

Πως θεραπεύεται το ροχαλητό;

Για την εξάλειψη του ροχαλητού είναι απαραίτητο οι ασθενείς να ακολουθήσουν τις συμβουλές πρόληψής του.

Τρόποι πρόληψης ροχαλητού

  • Μείωση του σωματικού βάρους ώστε ο δείκτης μάζας σώματος να είναι μέχρι 25 kg/m2
  • Διακοπή του καπνίσματος
  • Αποφυγή χρήσης αλκοόλ, ιδιαίτερα πριν τον ύπνο
  • Αποφυγή φαγητού 3 ώρες πριν τον ύπνο
  • Αποφυγή της ύπτιας στάσης του ύπνου
  • Βελτίωση της ρινικής αναπνοής με ρινικά σπρέι ή ρινικούς διαστολείς

Ο Δρ. Κουτσουρελάκης είναι πρωτοπόρος στη θεραπεία θέσης για το ροχαλητό και τις άπνοιες. Επίσης, μπορείτε να ενημερωθείτε από την τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη του, αναφορικά με την επίδραση του ρινικού σπρέι στο ροχαλητό.

Επεμβατικές τεχνικές για τη θεραπεία του ροχαλητού

Σε περίπτωση που δεν αποδώσουν οι μέθοδοι πρόληψης τότε πρέπει να εφαρμοστούν επεμβατικές τεχνικές.

  • Τοποθέτηση ειδικού στοματικού νάρθηκα (μασελάκι)

Η πρώτη τεχνική αφορά την χρήση ειδικού στοματικού νάρθηκα (μασελάκι). Εφαρμόζεται κατά την διάρκεια του ύπνου και ουσιαστικά έλκει την κάτω γνάθο προς τα εμπρός, πετυχαίνοντας έτσι ο αεραγωγός να είναι συνεχώς ανοιχτός. Αυτό συμβαίνει διότι η ρίζα της γλώσσας αγκυροβολεί στην κάτω γνάθο.

Οπότε, έλκοντας προς τα εμπρός την κάτω γνάθο, έλκεται ακολούθως κι η ρίζα της γλώσσας. Η ρίζα της γλώσσα είναι ένα σημείο του αεραγωγού που προκαλεί συχνά αποφρακτικές άπνοιες.

Επίσης, προκειμένου η θεραπεία με μασελάκι να είναι επιτυχημένη, ο ρόλος της ενδοσκόπησης ύπνου είναι σημαντικός. Η έρευνα του Δρ. Κουτσουρελάκη έχει αποδείξει ότι με τη βοήθεια της ενδοσκόπησης ύπνου, μπορούμε να εντοπίσουμε τους ασθενείς που θα ανταποκριθούν στη θεραπεία με μασελάκι.

Επιπλέον, η ενδοσκόπηση ύπνου υποδεικνύει ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει το μασελάκι, ώστε να είναι αποτελεσματικό (προσδιορισμός της πρόσθιο-ολίσθησης).

Τέλος, η θεραπεία με το μασελάκι μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μεμονωμένα, είτε συμπληρωματικά σε συνδυασμό με τις παρακάτω χειρουργικές τεχνικές.

  • Αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων  (κρεατάκια)

Όταν η ενδοσκόπηση ύπνου δείχνει ότι για το ροχαλητό ευθύνονται τα υπερτροφικά κρεατάκια, συνήθως σε μικρότερης ηλικίας άτομα, τότε συνίσταται η χειρουργική τους αφαίρεση. Η επέμβαση γίνεται αναίμακτα, με ειδικό εργαλείο ραδιοσυχνοτήτων. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος. Ο ασθενής επιστρέφει την ίδια μέρα στο σπίτι του και μπορεί από την επομένη να επιστρέψει στην εργασία του.

  • Μείωση του μεγέθους της σταφυλής

Η επέμβαση μείωσης του μεγέθους της σταφυλής γίνεται με ειδικό σύστημα ραδιοσυχνοτήτων (Celon ProCut, Olympus). Μπορεί να γίνει χωρίς γενική αναισθησία, και διαρκεί 10-15 λεπτά. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σπίτι του την ίδια ήμερα κι ακολουθεί ειδικό διαιτολόγιο με μαλακές και κρύες τροφές. Κατά τις πρώτες μετεγχειρητικές ημέρες, υπάρχει ενόχληση στο λαιμό κατά την κατάποση φαγητού ή νερού, η οποία όμως ελέγχεται με παυσίπονα (π.χ. παρακεταμόλη).

  • Πλαστική της μαλακής υπερώας

Η επέμβαση πλαστικής της μαλακής υπερώας γίνεται με ειδικό σύστημα ραδιοσυχνοτήτων (Celon ProCut, Olympus). Με βάση την ενδοσκόπηση ύπνου, που έχει υποδείξει τα σημεία του αεραγωγού που ευθύνονται για το ροχαλητό, γίνεται αφαίρεση τμήματος της μαλακής υπερώας σε συνδυασμό με ένα τμήμα της σταφυλής. Η επέμβαση μπορεί να γίνει με μέθη κι ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σπίτι του την ίδια ημέρα. Ο μετεγχειρητικός πόνος στην κατάποση είναι περιορισμένος, λόγω χρήσης της τεχνολογίας των ραδιοσυχνοτήτων που προκαλεί περιορισμένο τραύμα.

  • Αμυγδαλεκτομή 

Σε περίπτωση που η ενδοσκόπηση ύπνου δείχνει πως οι υπερτροφικές αμυγδαλές ευθύνονται για το ροχαλητό (και τις περισσότερες φορές και για άπνοιες), τότε συνίσταται η αφαίρεση τους. Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία με χρήση εργαλείου ραδιοσυχνοτήτων ούτως ώστε η αφαίρεση να γίνεται αναίμακτα κι ο μετεγχειρητικός πόνος να είναι ελάχιστος. Δεν χρειάζεται τοποθέτηση ραμμάτων. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σπίτι του την ίδια ημέρα με οδηγίες για μαλακές και κρύες τροφές καθώς και παυσίπονη αγωγή.

  • Επέμβαση ευθειασμού του ρινικού διαφράγματος και συρρίκνωσης των ρινικών κογχών 

Η επέμβαση ευθειασμού του ρινικού διαφράγματος γίνεται με γενική αναισθησία ή μέθη, χωρίς να απαιτείται διανυκτέρευση στο νοσοκομείο. Γίνεται με τη χρήση ενδοσκοπίων, για την ακρίβεια των χειρουργικών χειρισμών και την ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την συρρίκνωση της ουράς των ρινικών κογχών, που χωρίς τη χρήση ενδοσκοπίων είναι πολύ δύσκολη η επαρκής συρρίκνωση τους. Στην επέμβαση γίνεται χρήση όλων των εργαλείων της βιοιατρικής τεχνολογίας (Laser, ραδιοσυχνότητες).

Μετά την ανάνηψη, υπάρχει μέσα στη μύτη, ειδικός νάρθηκας που επιτρέπει την αναπνοή από την μύτη και που πρέπει να παραμείνει για περίπου 24 με 48 ώρες. Ο ασθενής συνίσταται να παραμείνει εκτός δραστηριοτήτων, για περίπου μία εβδομάδα. Τέλος, ακολουθεί μια μετεγχειρητική περιποίηση της μύτης με ρινοπλύσεις.

Ο ρόλος του στραβού ρινικού διαφράγματος στο ροχαλητό και στις άπνοιες έχει μελετηθεί σε βάθος από τον Δρ. Κουτσουρελάκη Ιωάννη και οι σχετικές δημοσιεύσεις  του αποτελούν σημεία αναφοράς.

  • Επέμβαση συρρίκνωσης της ρίζας της γλώσσας

Σε περιπτώσεις ασθενών που η ενδοσκόπηση ύπνου έχει υποδείξει ότι το ροχαλητό τους προέρχεται από τη ρίζα της γλώσσας (το ροχαλητό τότε είναι υψίσυχνο) συνίσταται η συρρίκνωση της ρίζας της γλώσσας με ειδικό μηχάνημα ραδιοσυχνοτήτων (Celon ProCut, Olympus). H επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία, ο ασθενής όμως μπορεί να εξέλθει του νοσοκομείου την ίδια ημέρα. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι μικρός.

Ο Δρ. Κουτσουρελάκης είναι συγγραφές σε σχετικό σύγγραμμα, στο οποίο αναλύονται με μεγαλύτερη λεπτομέρεια η χειρουργικές τεχνικές.

Για μία ορθή διάγνωση και κατ’ επέκταση μία πετυχημένη και εξατομικευμένη θεραπεία, επικοινωνήστε με τον εξειδικευμένο χειρουργό ωτορινολαρυγγολόγο Δρ. Κουτσουρελάκη Ιωάννη.